Theo khảo sát của Cơ quan phát triển công nghiệp của Liên Hợp quốc (UNIDO) và Hiệp hội Thép VN (VSA), chỉ có 3/18 DN khảo sát có mức tiêu hao năng lượng cần thiết để sản xuất được 1 tấn phôi ở trong khoảng cạnh tranh của thế giới, từ 1,6 – 2,4 GJ/tấn. Ngoài ra, công tác chuẩn bị nguyên liệu đầu vào để luyện phôi của các DN cũng được chỉ ra là chưa tốt khi thời gian tiếp mẻ dài. Thậm chí, có DN tiêu hao tới 300 kg than coke để sản xuất 1 tấn thép cán, khiến năng lượng tiêu hao để làm ra 1 tấn thép lên tới 16 GJ là quá nhiều. Ông Phạm Chí Cường – Chủ tịch VSA cho biết, VN hiện chưa có chuẩn tiêu hao năng lượng, nguyên vật liệu, nước cần thiết để sản xuất thép.
Theo Bộ Công thương, tiêu thụ điện cho công nghiệp và xây dựng tăng mạnh với tốc độ tăng trưởng bình quân điện tiêu thụ cho ngành công nghiệp và xây dựng là 17,6%/năm. Hầu hết các DN sản xuất xi măng đều thuộc lĩnh vực trọng điểm, sử dụng 1.000 TOE (tấn dầu tương đương) trở lên. Tuy nhiên, kết quả kiểm toán năng lượng mới đây tại một số nhà máy xi măng cho thấy, mức tiết kiệm điện trung bình đạt khoảng 50,8 kWh/tấn xi măng (tương ứng với 30,7%) và mức tiết kiệm nhiệt trung bình đạt khoảng 1,5 GJ/tấn clinker (6,2%).
Đối với các nhà máy nhựa, mức tiêu thụ điện trung bình của các nhà máy nhựa ở VN là 1,85 kWh/kg hay 6,7 GJ/tấn. Theo ước tính với mức giảm tiêu thụ năng lượng tiềm năng 10%, mức tiết kiệm năng lượng sẽ là 7,7 tỉ kWh và mức tiết kiệm đầu tư khoảng 1 triệu USD.
Các DN tiêu thụ nhiều năng lượng như thép, xi măng, khai khoáng… đều bày tỏ khó khăn khi đầu tư mạnh cho môi trường, hay cải tiến công nghệ tiết kiệm năng lượng thì chi phí sẽ bị đội lên và giá bán khó cạnh tranh. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, không chỉ cần siết lại quy hoạch với các nhà máy thép, xi măng đang mọc ra như nấm, phá vỡ quy hoạch điện của nhiều địa phương nói riêng và cả nước nói chung, mà còn cần kiểm toán năng lượng bắt buộc với các cơ sở năng lượng trọng điểm. Về lâu dài, cần xây dựng hệ thống quản lý và giám sát mức tiêu thụ điện năng trong sản xuất và kinh doanh của các cơ sở sản xuất công nghiệp, khuyến khích tiến tới bắt buộc áp dụng các định mức tiêu hao năng lượng tiên tiến trên một đơn vị sản phẩm đối với một số ngành công nghiệp tiêu thụ nhiều năng lượng.

VEA