Trong khuôn khổ Hội chợ triển lãm Quốc tế Năng lượng hiệu quả – Môi trường Hà Nội lần thứ 5, hội thảo “Kiểm toán năng lượng và quản lý năng lượng” đã được hơn 300 doanh nghiệp tham dự. Đây là kỷ lục về lượng người tham gia hội thảo có tính khoa học, chứng tỏ sự quan tâm thực sự của doanh nghiệp Việt Nam tới quản lý năng lượng của doanh nghiệp nhằm tiết kiệm chi phí, nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trong thời kỳ khủng hoảng kinh tế.

Nhu cầu tất yếu của doanh nghiệp

Hiện nay vấn đề sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đang là một trong những mối quan tâm hàng đầu của các quốc gia. Trên thế giới bắt đầu là thời điểm khủng hoảng năng lượng năm 1973. Mức độ quan tâm đến kiểm toán năng lượng gia tăng là kết quả tác động của biến đổi khí hậu và khủng hoảng kinh tế. Tại Việt Nam, năm 2010 Chính phủ đã ban hành luật về việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, thông tư quy định về việc bắt buộc doanh nghiệp phải lập kế hoạch, báo cáo thực hiện sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Kiểm toán năng lượng là nhu cầu tất yếu của sản xuất và kinh doanh hiện đại. Kiểm toán năng lượng không chỉ giúp tránh lãng phí tài nguyên năng lượng quốc gia mà còn giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí sản xuất, kinh doanh, tăng hiệu quả cạnh tranh của doanh nghiệp. Đây là khoa học tổng hợp của các hoạt động khảo sát, thu thập và phân tích năng lượng tiêu thụ của doanh nghiệp, tòa nhà, quy trình sản xuất hay một hệ thống… Từ đó xác định những khu vực sử dụng năng lượng lãng phí và các cơ hội tiết kiệm năng lượng. Hoàn tất kiểm toán sẽ giúp doanh nghiệp xây dựng các giải pháp để sử dụng năng lượng hiệu quả hơn.

Hội thảo về kiểm toán năng lượng tại ECC

Hiện nay, trên thị trường có nhiều gói dịch vụ kiểm toán năng lượng. Tuy nhiên, có thể chia kiểm toán năng lượng ra làm 2 mức: Kiểm toán năng lượng sơ bộ và kiểm toán năng lượng tổng thể (kiểm toán năng lượng chi tiết). Với những doanh nghiệp chỉ sử dụng ít thiết bị máy móc hoặc doanh nghiệp sử dụng nhiều thiết bị, máy móc trong sản xuất nhưng tạm thời chưa có nhu cầu kiểm toán năng lượng tổng thể, thay vào đó là khảo sát đơn giản cho quá trình sử dụng năng lượng thì kiểm toán sơ bộ là một sự lựa chọn hợp lý. Doanh nghiệp sẽ nhận diện và đánh giá chính xác về các cơ hội, tiềm năng tiết kiệm năng lượng của hệ thống. Kiểm toán sơ bộ tốn ít thời gian nhất (2 ngày đến 1 tuần với 2 chuyên gia) và chi phí cũng thấp nhất 30-50 triệu đồng.

Ông Trần Khánh Phương, Giám đốc Công ty Cổ phần Giải pháp Nguồn Việt nhận định: “Xu thế tất yếu của doanh nghiệp là phải liên tục thực hiện công tác kiểm toán năng lượng. Chỉ có như vậy mới giúp sản phẩm của Việt Nam cạnh tranh được trên thị trường. Bên cạnh việc tư vấn về việc ứng dụng các công nghệ mới, việc kiểm toán cũng đưa ra các khuyến nghị về chính sách quản lý năng lượng, những cải tiến quy trình không đòi hỏi phải đầu tư và có thể giảm chi phí năng lượng hơn 10%. Mà chi phí làm ra một sản phẩm có 30-40% phải trả cho năng lượng. Chính vì vậy, tiền đầu tư cho kiểm toán năng lượng sẽ được hoàn vốn trong vòng 1 năm”.

Tuy nhiên, để đưa ra những đánh giá, tính toán chính xác, phát hiện các cơ hội tiết kiệm năng lượng chi tiết hơn và phân tích được các hiệu quả tài chính, kinh tế, lợi ích môi trường cũng như đưa ra được các giải pháp toàn diện nhất thì kiểm toán năng lượng tổng thể chính là dịch vụ mà các doanh nghiệp nên lựa chọn. Kiểm toán năng lượng tổng thể được tiến hành thông qua việc khảo sát, thu thập, phân tích số liệu tiêu thụ năng lượng trong quá khứ và hiện tại, được thực hiện bởi 5-7 chuyên gia, sử dụng các máy móc, thiết bị hiện đại được nhập khẩu từ Mỹ, Nhật, thời gian thực nghiệm 7-10 ngày tùy theo quy mô doanh nghiệp.

Chi phí kiểm toán năng lượng

Chi phí để thực hiện kiểm toán năng lượng tùy thuộc vào quy mô công ty cần được kiểm toán, gói dịch vụ kiểm toán mà công ty lựa chọn, tính chuyên nghiệp của đội ngũ chuyên gia kiểm toán và chất lượng của các thiết bị, máy móc được sử dụng. Năm 2013, Chính phủ và một số gói hỗ trợ của đơn vị kiểm toán năng lượng đã tạo cơ hội rất lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam thực hiện chương trình với chi phí rất thấp, hơn nữa còn không phải mất chi phí.

Chi phí thực hiện kiểm toán năng lượng tùy thuộc vào loại hình công ty thực hiện dịch vụ. Có 3 loại công ty cung cấp dịch vụ kiểm toán năng lượng. Đầu tiên là công ty kiểm toán năng lượng đồng thời cũng là nhà cung cấp các thiết bị tiết kiệm năng lượng. Khi làm việc với những công ty dạng này, chi phí kiểm toán phụ thuộc vào khả năng hợp tác về thiết bị tiết kiệm năng lượng của hai bên sau khi tiến hành kiểm toán. Thứ hai là dạng công ty lấy kiểm toán năng lượng làm dịch vụ nòng cốt. Bởi vậy, họ thường có đội ngũ kiểm toán được đào tạo chuyên nghiệp và là những chuyên gia trong kiểm toán năng lượng nên chi phí để thực hiện kiểm toán năng lượng thường cao hơn. Hiện nay xu hướng mới là các nhà tư vấn kiểm toán năng lượng và các nhà sản xuất thiết bị phối hợp với nhau nhằm giảm chi phí kiểm toán năng lượng. Tại Việt Nam là sự bắt tay của Schneider và MEET-BIS… có thể cung cấp dịch vụ chất lượng cao trong phân khúc năng lượng tại Việt Nam.

Chi phí kiểm toán năng lượng tổng thể có thể dao động từ 2.500USD cho tới hàng chục ngàn USD tùy thuộc yêu cầu và đặc điểm đơn vị cần kiểm toán. Khi việc kiểm toán năng lượng được thực hiện bởi các công ty lớn có nhiều kinh nghiệm và tiếng tăm như Schneider (Kiểm toán năng lượng Công trình Xanh Singapore) hoặc các công ty tư vấn nổi tiếng như PV EIC (Tổng Công ty Công nghệ Năng lượng Dầu khí Việt Nam), BSI (Viện Tiêu chuẩn Anh), RCEE- NIRAS (liên doanh giữa Việt Nam – Đan Mạch). Đội ngũ kiểm toán của họ bao gồm những nhà kiểm toán có chứng chỉ đào tạo và các chuyên gia nước ngoài, sử dụng máy móc thiết bị hiện đại nhất từ châu Âu, Nhật Bản. Doanh nghiệp tham gia kiểm toán có thể tiết kiệm đến 30% chi phí năng lượng thông qua việc tối ưu hóa chi phí đầu tư và tiết giảm các chi phí vận hành. Một số hoạt động kiểm toán, kiểm toán sơ bộ được thực hiện với chi phí khoảng 1.000USD.

Một tin vui cho doanh nghiệp Việt Nam, Trung tâm Kiểm toán năng lượng TP Hồ Chí Minh (ECC) hiện đang triển khai hỗ trợ 50 triệu đồng/đơn vị cho tất cả các doanh nghiệp sản xuất vừa và nhỏ, doanh nghiệp sản xuất trọng điểm không có vốn đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp sản xuất tham gia các chương trình hợp tác với Sở Khoa học – Công nghệ TP Hồ Chí Minh thực hiện kiểm toán năng lượng và thiết lập hệ thống kiểm toán năng lượng. Bên cạnh gói hỗ trợ của ECC, trong năm 2013, Systech Eco đang cung cấp dịch vụ kiểm toán năng lượng sơ bộ miễn phí với mục đích tăng cường nhận thức của các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong vấn đề tiết kiệm năng lượng. Chương trình này được đánh giá là mang lại lợi ích thiết thực và hiệu quả cho doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp nhận diện các lãng phí năng lượng thông qua hoạt động đo kiểm và đánh giá từ ECC.

Từ năm 2012, khoảng 1.200 doanh nghiệp Việt Nam sử dụng nhiều năng lượng trở thành đối tượng phải kiểm toán năng lượng.

Phần lớn các doanh nghiệp này thuộc ngành sản xuất công nghiệp, bình quân mỗi đơn vị tiêu thụ trên 3 triệu kWh/năm.

Chương trình kiểm toán năng lượng thực hiện trong năm 2013 hướng tới mục tiêu tiết kiệm 10% điện năng trong sản xuất công nghiệp.

Theo Petrotimes